Czy masz wrażenie, że coś jest nie tak jak kiedyś? Pomimo racjonalnej ilości spożywanych posiłków w zasadzie tyjesz z powietrza? Sprawdź czy masz te objawy, bo być może cierpisz na insulinooporność.
Objawy insulinooporności:
- przyrost masy ciała, głównie w okolicach brzucha
- spadek energii, senność (szczególnie po posiłkach bogatych w węglowodany)
- uczucie głodu już 2-3h po posiłku
- częsta nagła, niepohamowana potrzeba jedzenia słodyczy
- ciągłe zmęczenie, uczucie zimna, rozdrażnienia
- problemy z pamięcią, koncentracją, „mgła” umysłowa
- waga nie spada mimo ograniczenia wielkości posiłków, trudno uzyskać jakikolwiek spadek
Takie objawy mogą wskazywać na wysokie prawdopodobieństwo insulinooporności (IO). To sytuacja, w której komórki nie są wrażliwe na insulinę. Po zjedzeniu posiłku wzrasta poziom glukozy we krwi. Najwyższy wzrost (szybko i wysoko w górę) powoduje jedzenie węglowodanów prostych (białe pieczywo, makarony, bułki, słodkie owoce, pizza, rozgotowane warzywa wysokocukrowe jak marchewka) i picie słodkich napojów czy alkoholu. Problemem jest też częste podjadanie, które sprawia, że ciągle „dawkujemy” glukozę i nie dajemy czasu, aby mogła powrócić do normalnego poziomu.
Wysoki poziom glukozy we krwi jest toksyczny, dlatego organizm próbuje jak najszybciej zredukować jego nadmiar. Do tego służy insulina produkowana przez trzustkę. Kiedy mamy do czynienia z IO pomimo produkcji insuliny komórki nie chcą przyjmować glukozy. Dlatego dochodzi do hiperinsulinizmu – potrzeba coraz więcej insuliny, aby „zapakować” glukozę do komórek i obniżyć jej poziom we krwi. Jeśli nic się nie zmienia i nadal działamy wg starych schematów może okazać się, że nawet duże ilości insuliny już nie pomagają i pomimo jej produkcji glukoza jest stale podwyższona. Wtedy zobaczymy już złe wyniki glukozy we krwi na czczo i to będzie już cukrzyca typu 2.
Dlatego tak ważne jest zaadresowanie problemu na początkowym etapie, aby do tego nie dopuścić. Wybiegając jeszcze do przodu są już badania, które potwierdzają, iż znacząco wzrasta ryzyko pojawienia się choroby Alzheimera u osób, które mają problem z gospodarką cukrową. Alzheimer jest już nazywany cukrzycą typu 3.
Kluczowe jest zrozumienie ryzyka i podjęcie działań na samym początku zaobserwowanych zmian. Dzięki temu będziesz mieć duże szanse na zatrzymanie negatywnych zmian i uregulowanie gospodarki węglowodanowej.
Jakie są przyczyny pojawienia się oporności na insulinę?
Jak to w medycynie – nie ma jednej teorii i jednoznacznej odpowiedzi 😊 Cały czas pojawiają się nowe badania. Na podstawie aktualnej wiedzy do najważniejszych czynników należy:
- niewłaściwa dieta
- brak ruchu
- stany zapalne w organizmie, spowodowane m.in. złym stylem życia (stres, brak snu, niewłaściwy rytm dobowy, np. przesunięcie snu)
- czynniki genetyczne (które uaktywniają się pod wpływem czynników środowiskowych, czyli punkty wymienione powyżej).
Insulinooporność – diagnstyka?
Już na podstawie zaobserwowanych objawów warto wdrożyć podstawowe zmiany w sposobie odżywiania i stylu życia, bo one mogą tylko pomóc. Jeśli mimo to chcesz potwierdzić laboratoryjnie, czy problem IO może Cię dotyczyć i jak duży jest stopień zaawansowania problemów z gospodarką cukrową, należy udać się do laboratorium i zbadać poziom glukozy i insuliny na czczo.
Insulina – norma laboratoryjna to najczęściej 3-25 mU/ml. Jednak norma ta jest mocno zawyżona. Wynik powyżej 10 mU/ml, szczególnie u osób młodych, powinien nas mocno zaniepokoić, bo może wskazywać na początki IO. Z kolei poziom glukozy na czczo powinien mieścić się w przedziale 70-99 mg% (mg/dl).
Jeszcze lepszym wskaźnikiem obrazującym w jaki sposób organizm radzi sobie z węglowodanami jest tzw. krzywa glukozowa i insulinowa (test obciążenia glukozą, OGTT). Badanie polega na określeniu poziomu insuliny i glukozy w surowicy krwi na czczo, następnie pacjent wypija roztwór wody i 75g glukozy i ponownie badany jest poziom insuliny i glukozy w surowicy krwi po 1h i 2h od wypicia roztworu glukozy. To badanie pokaże jak dużo insuliny trzustka produkuje, aby zmniejszyć poziom glukozy. Widać również jak szybko i do jakich wartości spada poziom insuliny i glukozy.
Normy
Normy glukozy po 1 godzinie:
> 140 mg% (mg/dL) – wynik prawidłowy
140–200 mg% (mg/dL) – stan przedcukrzycowy
< 200 mg% (mg/dL) – cukrzyca
Poziom glukozy po 2 godzinach:
> 140 mg% (mg/dL) – wynik prawidłowy
140–199 mg% (mg/dL) – nietolerancja glukozy
< 200 mg% (mg/dL) – cukrzyca
Co do insuliny, to nie ma jasno określonych norm. Na pewno wynik trzycyfrowy insuliny po godzinie i 2 godzinach będzie wskazywał na duże problemy z gospodarką cukrową. Niektóre źródła podają, że insulina nie powinna wzrastać więcej niż czterokrotnie po 2h od spożycia roztworu glukozy.
Można też obliczyć wskaźnik HOMA-R, który opiera się o wartości insuliny i glukozy na czczo.
HOMA-IR = wynik insuliny na czczo (mU/ml) × wynik insuliny na czczo (mmol/l) / 22,5
W Internecie jest też sporo kalkulatorów, które pomagają obliczyć ten wskaźnik. Niektóre laboratoria od razu obliczają wskaźnik HOMA-R jeśli wykonujemy badanie insuliny i glukozy. Tu link do tego typu pakietu w laboratorium ALAB.
Insulinooporność występuje, gdy HOMA-IR przekracza wartość 2. Niektóre źródła podają jednak, że insulinooporność zaczyna się, gdy HOMA-IR ma wartość >1; jeśli więc HOMA-IR w naszym wypadku ma wartość 1–2 i jednocześnie identyfikujemy objawy, o których pisałam wyżej, warto porozmawiać z lekarzem, poszerzyć diagnostykę (np. wykonać krzywą OGTT) lub prewencyjnie zastosować zmiany w zakresie nawyków żywieniowych na zdrowsze i po jakimś czasie ponownie sprawdzić wskaźnik HOMA-IR.
W kolejnym wpisie przeczytasz o tym, jakie zmiany wprowadzić, aby uwrażliwić komórki na działanie insuliny i powrócić na ścieżkę zdrowia.
